( Zeka Geriliği )
Zihinsel yetersizliği olan çocuklarda; doğum öncesi ,doğum sırası ve sonraki süreçte çeşitli nedenlerden kaynaklanan ve süreklilik gösteren “ zihinsel,sosyal ,psiko-devimsel” gelişim alanlarında “ yavaşlama,duraklama,gerileme” söz konusudur.
Bu nedenle normal eğitim programlarından yararlanamazlar; seviyelerine uygun özel eğitim programlarına ihtiyaç duyarlar.
ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ OLAN ÇOCUKLARIN NORMAL ÇOCUKLARA GÖRE YETERSİZLİK GÖSTERDİĞİ ALANLAR:
Temizlik alışkanlığı kazanma.
Öz bakımını yapma.
İnce ve kaba motor gelişimi.
Konuşma gelişimi. (Telaffuz, sözcükleri yerinde kullanma,cümle kurma ve anlatılanı anlama )
Duygusal gelişim. (Bulunulan ortama uygun duygusal tepki göstermede yetersizlik )
Bilişsel gelişim.
ZİHİNSEL ÖĞRENME YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLERİN ÖZELLİKLERİ
Bir hastalık olarak tanımlanamaz,tedavisi yoktur,sürekli bir durumdur.
Ağır ve az öğrenirler.Birçok uyarana çok az tepkide bulunurlar.
Okuma mekanizmasını daha geç kavrarlar.
Anlama ve kavramaları geç olur. Bu yüzden kendilerine verilen ödev ve görevleri yerine getirmekte güçlük çekerler.
İki objeyi birbiri ile karşılaştırmakta güçlük çekerler.
Kelime dağarcıkları yaşıtlarına göre normalin altındadır.
Fikirlerden çok eşyalarla meşgul olmayı tercih ederler.
Çoğunlukla davranışları ataktır.Önce yapar sonra düşünürler.
Korkulu ve endişelidirler.
Kurallara uymakta güçlük çekerler.
Temizlik yönünden gereken titizliği gösteremezler.
Aritmetik çalışmalarda güçlük çekerler,dört işlemi ancak somut örneklerle algılayabilirler.
Pekiştirilmediği takdirde öğrendiklerini daha çabuk unuturlar.
Akademik gelişimleri çok yavaştır. Akademik alanlarda yaşıtlarına göre belirgin bir gerilik gösterirler.
Çevrelerine uyumları yaşıtlarına göre geç ve güç olur,yeni ortamlara girmekten hoşlanmazlar.
Öz bakımlarını yapmada ,ince ve kaba motor gelişimlerinde yaşıtlarına göre geridirler ve beceriksizdirler.
Duygu ve düşüncelerini açık ve bağımsız ifade edemezler.
Sosyal ilişkileri zayıf,dar çerçeveli ve kısa sürelidir.
Bedensel gelişim daha ağır bir seyir takip eder,akranlarından daha zayıf ve kuvvetsizdirler.
Normal yaşıtlarına kıyasla daha çabuk ve sık hasta olurlar, çeşitli sağlık problemleri vardır. Kendilerini korumayı normal zeka düzeyindeki çocuklar gibi bilemezler.
Zihinsel geriliği olan çocuklar psiko-devimsel alanda belirli derecede gerilik gösterirler, büyük ve küçük kaslarını kullanmada beceriksizlik gösterirler. El-göz işbirliği geç ve güç sağlanır. Ritimlere uymada zorlukları fazladır. Ritmik hareketlere alıştırmak; çok fazla tekrar ve olumlu teşvik etmeyi gerektirir.
Çabucak paniğe kapılırlar, ilgileri geç ve sınırlı olarak gelişir, dikkat süreleri kısıtlıdır.
Dikkat süreleri kısa ve dağınıktır. Devamlı izleme, teşvik ve değişiklik isterler. Bir ders konusu ne kadar cazip olsa da etkinliklere kısa süreli katılırlar.
Zaman kavramı çok geç ve güç gelişir. Saat ,gün,hafta ,ay ve yılı tanıtmak ve kavratmak zordur.
Konuşmaya geç başlarlar. Konuşma gelişimleri zeka gerilik dereceleri ile oranlı olarak yavaş gelişir. Akranları ile iletişim kurmada zorluk çekerler. Onun için daima kendi seviyelerinde konuşan küçük çocuklarla ilişki kurar ve anlaşabilirler.
Bu çocuklar genellikle öğrendikleri şeyleri benzer durumlara transfer ederek bilgi ve becerilerini üretmek yeteneğinden yoksundurlar.
Geç ve güç dostluk kurarlar, dostlukları kısa sürelidir, gelip geçicidir.
Sosyal faaliyetlere karşı ilgileri azdır. Çok az sayıda sosyal faaliyete katılırlar.
Kendilerine güvenemezler, genellikle başkalarına dayanmayı tercih ederler. Bağımsız hareket etmekten çekinirler.
NOT:Yukarıda sıralanan özellikler, hafif düzeyde zihinsel öğrenme yetersizliği olan çocuklara oranla, orta düzeyde zihinsel öğrenme yetersizliği olanlarda daha yoğun görülür.
Ağır düzeyde zihinsel öğrenme yetersizliği olan çocukların eğitimlerinde ise, daha çok öz bakım becerilerini kazandırma programları ağırlıktadır. Bu düzeyde zihinsel yetersizliği olan çocukların, akademik alanlarda okumayı öğrenmesi, matematik becerileri kazanması beklenmemelidir.Bu çocuklar, normal düzeyde zihinsel öğrenme yetersizliği olan çocuklarla aynı eğitim ortamında eğitim göremezler.
Uzm.Dr. Sevilay ZORLU
Psikiyatrist & Psikoterapist
www.antalyaterapipsikiyatri.com
ŞirinyalıMh. İsmet Gökşen Cad.
1528 S. Şahbaz Apt. K:2 D:5
0 (242) 316 98 99
0 532 747 04 45