DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNA EŞLİK EDEN BELİRTİLER NELERDİR?
DEHB nda temel belirtiler içinde yer almayan ama bu hastalıkta sıklıkla görülen bazı belirtiler vardır. Tanı için bu belirtilerin görülmesi şart değildir ancak bunların var olması tanıyı destekler.
a) Dağınıklık: Dikkat eksikliği olan bireylerde dağınıklık en sık görülen belirtilerden biridir. Kılık kıyafetten, eşyalarına kadar herşeyi dağınıktır. Dağınıklığın temel nedenlerinden birisi bir şey yaparken o işe yeterince kendini vermemek ya da başka şeyler düşünmektir. Örneğin çocuk mutfağa giderken elinde kalemi de vardır, kalemi mutfakta bırakır, bardağı alır onu da odada bırakır. Tüm bunları yaparken başka şeyler düşündüğünden daha sonra hatırlamaz. Diğer bir neden de düzenli olamamaktır.
b) Dalgınlık: Özellikle kendilerine sıkıcı gelen ortamlarda ya da fazla ilgilerini çekmeyen bir işi yaparken dalgın, yarı uykuda gibi olabilirler.
c) Tutarsızlık:O kadar değişken olabilirler ki anne babalar “sanki iki kişiliği var” diye tanımlarlar. Birgün ödevlerinin tümünü isteyerek yapabilir, diğer gün hiç birini yapamayabilir.
d) Hareket ve hareket yönetimi sorunları: En sık görülen hareket yönetimi sorunu el yazısına ilişkindir. El yazıları çirkindir, yazı yazmayı sevmezler, yavaş yazarlar. Yazma gibi ince el becerileri gerektiren işleri öğrenme ve geliştirme konusunda zorluklar yaşarlar.
e) Bellek Sorunları: Dikkat eksikliği, bellek bozukluğuna neden olmaz ancak aile ve öğretmenler sıklıkla dikkat eksikliği olan çocuğun unutkanlığından yakınırlar. Burada asıl sorun söylenen şeyin o sırada dikkat alanına girmediği için öğrenilmemesidir. Dikkat eksikliği olan bir birey o anda kendisine söylenene ya da çalıştığı şeye dikkatini verebildiyse öğrenebilir ve daha sonra unutmaz.
f) Sosyal İlişki Sorunları: Bu çocuklar çok duyarlı olmalarına ve başkaları tarafından kabul görmeyi çok istemelerine rağmen sosyal ilişkilerde sorunlar yaşarlar. Bu bireyler sosyal ipuçlarını yanlış değerlendirdikleri, yapacakları şeyin sonucunu düşünmeden yaptıkları, söylecekeleri şeyin karşıdakini nasıl etkileyeceğini düşünmeden söyledikleri için bu sorunlar ortaya çıkar.
g) Saldırgan Davranışlar: Bu kişiler akıllarına geleni, sonucunu düşünmeden yaptıklarından zaman zaman çevrelerine zarar verici davranışlarda bulunabilirler ancak olaydan hemen sonra pişman olurlar.
h) Düşük Özsaygı: Yukarıdaki belirtilerin çoğu nedeniyle sürekli olarak çevrelerinden olumsuz geri bildirim alan birey sonunda kendini kötü görmeye başlar, kendine güveni azalır, kendini beğenmez ya da kendini değersiz biri olarak kabul eder.