İNTİHARLARI ENGELLEMEK İÇİN HERKESE GÖREV DÜŞÜYOR

TÜRKİYE PSİKİYATRİ DERNEĞİ

10 Eylül Dünya İntiharı Önleme Günü Basın Açıklaması

Tüm dünyada insan hayatını tehdit eden intihar olgusu konusunda farkındalık yaratmak amacıyla Dünya Sağlık Örgütü tarafından 10 Eylül Dünya İntiharı Önleme günü ilan etmiştir.

İntihar ve intihar girişimi, bütün dünyada olduğu gibi ülkemizdede de önemli bir halk sağlığı sorunu haline gelmiştir.Türkiye’de son 10 yılda yaklaşık 27 000 kişi intihar ederek hayatını sonlandırmış, yine yaklaşık 500 000 kişi de intihar girişiminde bulunmuştur. Bu rakamların ötesinde intihar ve intihar girişimlerinin bir kısmının olumsuz etiketlenme ve önyargılardan kaçınmak amacıyla gizlendiğini de hesaba katacak olursak, ne derece büyük ve önemli bir halk sağlığı sorunuyla karşı karşıya olduğumuzu farkına varabiliriz.

İntihar birden fazla etkene bağlı gelişen karmaşık bir davranıştır. Başta depresyon  olmak üzere ruhsal hastalıklar intihar riskinde 10 kat artışa sebep olmaktadır. İntiharların %90’ında bir psikiyatrik tanı varlığı gösterilmiş olmasına rağmen beklenenin aksine bu kişilerin yalnız dörtte biri ölümleri öncesinde bir sağlık kuruluşuna başvurmuşlardır. Yani ölümcül sağlık problemi olan bu kişilerden %75i farkedilememiş ve sağlık hizmetlerinden yararlanamamıştır.Psikiyatrik tedaviye ihtiyaç duyan bu kişilerin, erken farkedilmesi ve etkin tedavilerinin sağlanması yönünde toplumsal duyarlılığın artırılmasına ihtiyaç vardır. 

Bu nedenle intihara eğilimli kişilerin erken fark edilmesi amacıyla risk gruplarına yönelik tarama programları geliştirmeli, ülkemizde tüm intiharların %25’inin 15-24 yaş grubu ergen vegençleri etkilediğini göz önünde bulundurulacak olursa okullarda psikolojik hizmetleri sayısal ve hizmet kalitesi güçlendirilmelidir. 

İntihar eğilimli insanların sağlık hizmetlerine ulaşımını kolaylaştırmalı, bu kişilerin her an başvurabilecekleri psikiyatrik  krize müdahale servisleri, telefon ve internet servis hatları oluşturulmalıdır. Yine sağlık kurumlarımızda hizmetleri sunmanın yanında hizmet kalite standartlarını yükseltilmelidir. Basında intihar haberlerinin ele alınma biçimi ile ilgili geliştirilen rehberlerin uygulamaya konulabilmesi için yazılı ve görsel medyanın ile işbirliği önemlidir.

İntiharı önleme çerçevesinde ateşli silahlara ulaşım da önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Türkiye’de ise son 15 yılda ateşli silahlarla intihar oranlarında belirgin bir artış vardır. Son veriler Türkiye’de her 4 intihardan birinde, ateşli silah kullanıldığını göstermektedir. Ateşli silahlara kolay ulaşabilme bunun bir intihar aracı olarak kullanılma riskini artırmaktadır. Bu sebeplerle silah teminini kısıtlayan yasal düzenlemeler, silahların evde bulundurulduğu durumlarda alınması gereken önlemler geliştirilmelidir.

İntihar davranışı için risk faktörleri ve sebeplerin çeşitliliğinin ortaya koyduğu gerçek önleme çalışmaları için çok boyutlu bir yaklaşım gerekli olduğudur ki bu konuda sağlık çalışanlarının dışında birçok kurumun ortak çalışması gereklidir.

10 Eylül Dünya İntiharı Önleme Günü her yıl intihar sonucu yitirilen yaşamlara, intiharın  yıkıcı etkilerine  ve intihardan etkilenmiş hayatlara odaklanma imkanı sunmaktadır. Bugün vesilesiyle yalnız sağlık sektörü ve çalışanlarını değil tüm kurumları bu ölümcül konuya duyarlı olmaya ve bunu önleme yönünde çaba harcamaya, elbirliğiyle intiharı önleme konusunda toplumsal stratejiler üretmek için beraber çalışmaya çağırmaktayız.

Prof. Dr.Tarık Yılmaz

Türkiye Psikiyatri Derneği Krize Müdahale ve İntiharı Önleme Bilimsel Çalışma Birimi Koordinatörü

Prof. Dr. Tunç Alkın

Türkiye Psikiyatri Derneği Genel Başkanı