BEDENSEL BELİRTİ BOZUKLUĞU

Tanı Kriterleri:

1. Sıkıntı veren ya da günlük yaşamı önemli ölçüde kesintiye uğratan bir ya da birden çok bedensel belirti.
2. Aşağıdakilerden en az biri ile ile kendini gösteren, bedensel belirtiler ya da bunlara eşlik eden sağlıkla ilgili kaygılarla ilişkili aşırı düzeyde düşünceler, duygular ya da davranışlar:
3. Kişinin belirtilerinin önemiyle orantısız, süreklilik gösteren düşünceler.
4. Sağlıkla ya da belirtilerle ilgili, sürekli yüksek düzeyde bir kaygı.
5. Bu belirtilere ya da sağlık kaygılarına aşırı zaman ve içsel güç harcanır.
6. En az 6 ay süre (Bedensel belirtiler bu sürede sürekli mevcut olmayabilir)

E=K

• Başlangıç her yaşta olabilir, en sık 20-30 yaş aralığında
• Hastalar kendilerinde henüz tanı konulamamış ciddi bir hastalık olduğuna inanırlar ve aksine ikna edilemezler.
• Yapılmış laboratuvar testlere ve diğer tetkiklere, rahatsızlıklarının benign karakteri ve hekimlerin güvence vermelerine rağmen hastalıkları olduğuna dair inanışları sarsılmaz.
• Şiddetli stres yaratan olaylardan, sıklıkla da sevilen bir yakının ölümü ya da ciddi düzeydeki bir rahatsızlıklarından sonra geçici olarak da bedensel belirtiler ortaya çıkabilir.
• Eğer süre 6 aydan kısa sürmüşse ya da stresli durum ortadan kalktıktan sonra geçmişse Tanımlanmış Diğer Bedensel Belirti ve İlişkili Bozukluk tanısı düşünülebilir.
• Hastalık Kaygısı Bozukluğu

Tanı Kriterleri:

A. Ağır bir hastalığı olduğunu ya da olacağını düşünüp durma.

B. Bedensel belirti yoktur ya da varsa bile ağır değildir. Başka bir hastalık durumu varsa ya da bir hastalık durumu çıkma olasılığı yüksekse (örn. güçlü bir aile öyküsü varsa), bu konuda düşünüp durma açıkça aşırı bir düzeydedir ya da orantısızdır.

C. Sağlıkla ilgili yüksek düzeyde bir kaygı vardır ve kişi, kişisel sağlık durumuyla ilgili olarak kolaylıkla korkuya kapılır.

D. Kişinin sağlıkla ilgili davranışlarında aşırılıklar görülür (örn: vücudu tarama)  ya da uygunsuz bir kaçınma içindedir (örn. doktora gitmekten ve hastanelerden kaçınır.)

E. Hastalıkla uğraşıp durma süresi en az altı aydır, ancak korkulan özgül hastalık bu süre içinde değişebilir.

F. Hastalıkla ilgili düşünüp durma, başka bir ruhsal hastalıkla daha iyi açıklanamaz. 

• E=K
• İleri yaş > Gençler
• Hastalar tanı konulmamış bir hastalıkları olduğunu düşünürler ve aksine ikna edilemezler.

• Dönüştürme (Konversiyon)  Bozukluğu
• Kişinin organik bir sebep olmaksızın motor veya duyu fonksiyonlarında kayıp vardır.

Tanı Kriterleri

• A. Bir veya birden çok, istemli devinsel (motor) ya da duyusal işlev değişikliği ile ilgili belirti.
• B. Klinik bulgular, söz konusu belirti ile bilinen nöroloji ya da genel tıp durumları arasında bağdaşmazlık ve uyuşmazlık olduğuna ilişkin kanıtlar sağlar.
• C. Bu belirti ya da eksiklik başka bir sağlık durumu ya da ruhsal durumla daha iyi açıklanamaz.
• D. Bu belirti ya da eksiklik, klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da işlevsellikte düşmeye neden olur ya da sağlık açısından değerlendirmeyi gerektirir.
• Güçsüzlük ya da inme (paralizi) ile giden
• Olağandışı hareketle giden (örn: tremor, yürüyüş bozukluğu)
• Yutma belirtileriyle giden
• Konuşma belirtisiyle giden (örn: geveleyerek konuşma)
• Ataklarla ya da kasılmalarla giden
• Anestezi ya da duyu yitimiyle giden
• Özel duyusal belirtiyle giden (örn: görme, koku alma, duyma)

En sık görülen belirtiler:

• Paralizi
• Körlük
• Mutizm

• K/E=2-10/1
• Başlangıç yaşı genellikle geç çocukluk ve erken erişkinlik arasında
• Belirtilerin gerçek olmadığının söylenmesi sıklıkla kötüleşmeye yol açar.
• Diğer Sağlık Durumlarını Etkileyen Ruhsal Etkenler

Tanı Kriterleri

• A. Sağlıkla ilgili bir belirti ya da durum (ruh sağlığının dışında) vardır.
• B. Ruhsal ya da davranışsal etkenler, sağlık durumunu, aşağıdaki yollardan biriyle olumsuz bir biçimde etkiler:
  • Ruhsal etkenlerle sağlık durumunun gelişmesi, alevlenmesi ya da iyileşmenin gecikmesi arasında yakın zamansal bir birliktelik olması ile  bu etkenler sağlık durumunun gidişini etkilemiştir.
  • Bu etkenler, sağlık durumunun iyileşmesini güçleştirmektedir (örn. tedaviye uyum göstermeme).
  • Bu etkenler, kişi için başka birtakım gerçek sağlık sorunları yaratmaktadır.
• C. B tanı ölçütündeki ruhsal ve davranışsal etkenler, başka bir ruhsal bozuklukla daha iyi açıklanamaz.

Psikosomatik Hastalıklar

• Solunum sistemi ile ilgili olanlar: Allerjik rinit, bronşial astım, hiperventilasyon
• Dolaşım sistemi ile ilgili olanlar: Hipertansiyon, hipotansiyon, kardiyak aritmiler, ani kardiyak ölüm
• Sindirim sistemi ile ilgili olanlar: Mide ve duodenum ülseri, ülseratif kolit , sinirsel kusmalar, irritabl barsak sendromu, enkoprezis (dışkı kaçırma)
• Metabolik – Endokrin sistem ile ilgili olanlar: Diabetes mellitus, guatr ve hipertiroidi, aşırı şişmanlık, yeme bozuklukları (anoreksiya nervoza ve bulimia nervoza)
• Ürogenital sistemle ilgili olanlar: Adet düzensizlikleri, cinsel işlev bozuklukları, yalancı gebelik, enürezis (idrar kaçırma), infertilite
• Kas – İskelet sistemi ile ilgisi olanlar: Eklem ağrıları, romatoid artrit
• Deri ile ilgili olanlar: Ürtiker, kaşıntı, psöriazis, verruca vulgaris

5- Yapay Bozukluk

• Kendine Yüklenen Yapay Bozukluk
• Bir Başkasına Yüklenen Yapay Bozukluk

   (Önceki adı Bakımverenin Yapay Bozukluğu)

Kendine Yüklenen Yapay Bozukluk

• A. Yanıltıcı (yanlış bir kanı uyandırıcı), bedensel ya da ruhsal düzmece belirtiler çıkarma ya da yaralanmaya ya da hastalığa yol açma tutumu.
• B. Kişi, kendisini, başkalarına hasta, işgöremez ya da yaralı olarak sunar.
• C. Açık dış ödüller olmasa bile yanıltma (yanlış bir kanı uyandırma) davranışı belirgindir.
• D. Bu davranış, sanrılı bozukluk ya da diğer bir psikoz bozukluğu gibi başka bir ruhsal hastalıkla daha iyi açıklanamaz.
• Düzmece belirtiler o derece iyi aktarılır ki hastaneye yatışları gerçekleşir.
• Deneyimli hekimleri bile kandırabilecek kadar hastalık belirtilerine hakimiyet
• Belirtiler çok çeşitli: hematom, karın ağrısı, ateş, hipoglisemi, bulantı, kusma, baş dönmesi, nöbetler, idrarın kan ve feçesle karıştırılması, kanama elde etmek için antikoagülan kullanma
• Cerrahi geçirmek için ısrar, cerrahi adhezyonların olduğu iddiası

Bir Başkasına Yüklenen Yapay Bozukluk

• A. Bir başkasında yanıltıcı ( yanlış bir kanı uyandırıcı), bedensel ya da ruhsal düzmece belirtiler çıkarma ya da yaralanmaya ya da hastalığa yol açma tutumu.
• B. Kişi, bir başkasını, diğerlerine hasta, işgöremez ya da yaralı olarak sunar.
• C. Açık dış ödüller olmasa bile yanıltma ( yanlışbir kanı uyandırma) davranışı belirgindir.
• D. Bu davranış, sanrılı bozukluk ya da diğer bir psikoz bozukluğu gibi başka bir ruhsal hastalıkla daha iyi açıklanamaz.
• Başkasına Yüklenen Yapay Bozukluk en sık olarak kendi bebek veya küçük yaştaki çocuklarını hasta eden annelerde görülür.
• En önemli nokta erken tanı
• Klinisyenler arasında iyi bir iletişim sağlanmalı
• Gereksiz tedavi ve girişimlerden uzak durulmalı
• Hastanın birinci basamak hekimiyle ortak çalışılmalı
• Morbidite ve mortalite riskini azaltmak

6-Tanımlanmış Diğer Bir Bedensel Belirti Bozukluğu ve İlişkili Bozukluk

‘Tanımlanmış diğer’ adı kullanılarak belirlenebilecek görünümler için örnekler şunlardır:

1- Kısa bedensel belirti bozukluğu: Belirtilerin süresi altı aydan kısadır.

2- Kısa hastalık kaygısı bozukluğu: Belirtilerin süresi altı aydan kısadır.

3- Sağlıkla ilgili aşırı davranışlar olmadan hastalık kaygısı bozukluğu: Hastalık kaygısı bozukluğu için D tanı ölçütü karşılanmamaktadır.

4. Psödosiyezis: Gebeliğin nesnel bulgularının olduğu ve gebelik belirtilerinin bildirildiği, gebe olduğu yanlış inancı.